Το ντοκυμαντέρ του BBC2 “Επιχείρηση Gladio”, που προβλήθηκε για πρώτη φορά το 1992, αποκαλύπτει την Gladio, ένα κρατικό τρομοκρατικό δίκτυο που δρούσε στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Πρόκειται για έναν ακροδεξιό παρακρατκό στρατό, υπό την οργανωτική εποπτεία δυτικών μυστικών υπηρεσιών και του ΝΑΤΟ, που ευθύνεται για το θάνατο εκατοντάδων Ευρωπαίων, τον οποίο προσπάθησε να χρεώσει σε αριστερές οργανώσεις, όπως οι Ερυθρές Ταξιαρχίες, η ομάδα Baader Meinhof κ.ά.
Γνωστές ως “stay-behind” ή ένοπλες δυνάμεις δράσης στα μετόπισθεν, αυτές οι παραστρατιωτικές ομάδες προορίζονταν για τη διεξαγωγή επιχειρήσεων ανταρτοπολέμου εναντίον των Σοβιετικών σε περίπτωση εισβολής τους στη Δυτική Ευρώπη. Αντ’ αυτού, όμως, χρησιμοποιήθηκαν στο πλαίσιο μιας Στρατηγικής της Έντασης, για τη τρομοκράτηση του πληθυσμού και τη στόχευση αριστερών οργανώσεων και κομμάτων, ώστε να ανακοπεί η άνοδός τους στην εξουσία, να υιοθετηθούν αυταρχικά-κατασταλτικά μέτρα και να επιβληθούν κυβερνήσεις φίλια προσκείμενες προς τις ΗΠΑ.
“Επιχείρηση Gladio” είναι η κωδική ονομασία μιας μυστικής ΝΑΤΟϊκής επιχείρησης ένοπλης δράσης στα μετόπισθεν στην Ιταλία μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο σκοπός της ήταν να συνεχίσει τις αντι-κομμουνιστικές ενέργειες σε περίπτωση μετάβασης σε κομμουνιστική διακυβέρνηση. Αν και ο όρος Gladio αναφέρεται ειδικά στο ιταλικό σκέλος των ΝΑΤΟϊκών παραστρατιωτικών ομάδων ανταρτοπολέμου, η ονομασία “Επιχείρηση Gladio” χρησιμοποιείται ανεπίσημα για όλες τις ομάδες που θα δρούσαν στα μετόπισθεν, οι οποίες ορισμένες φορές ονομάζονται και “Υπερ ΝΑΤΟ”.
Η Gladio, που δρούσε σε πολλές ΝΑΤΟϊκές, ακόμη και σε μερικές ουδέτερες χώρες, αποτελούσε μέρος μιας σειράς επιχειρήσεων που αρχικά συντονίζονταν από την “Μυστική Επιτροπή της Δυτικής Ένωσης” (Clandestine Committee of the Western Union – CCWU) που ιδρύθηκε το 1948. Μετά τη συγκρότηση του ΝΑΤΟ το 1949, η CCWU ενσωματώθηκε στην “΄Μυστική Επιτροπή Σχεδιασμού” (Clandestine Planning Committee – CPC), που ιδρύθηκε το 1951 και εποπτευόταν από το Ανώτατο Επιτελείο των Συμμαχικών Δυνάμεων (Supreme Headquarters Allied Powers, Europe – SHAPE), και μεταφέρθηκε στο Βέλγιο μετά την επίσημη απόσυρση της Γαλλίας από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ το 1966, που δεν συνοδεύτηκε, ωστόσο, από τη διάλυση των παραστρατιωτικών ομάδων
Ο ρόλος της αμερικανικής Κεντρικής Υπηρεσίας Πληροφοριών (CIA) στη χρηματοδότηση της Gladio και το εύρος των δραστηριοτήτων της κατά τον Ψυχρό Πόλεμο, καθώς και η σχέση της με τρομοκρατικές επιθέσεις δεξιών ομάδων που πραγματοποιήθηκαν στην Ιταλία τα “Χρόνια του Μολυβιού” (τέλη 1960′ και αρχές 1980′) και άλλες μυστικές επιχειρήσεις είναι το αντικείμενο συνεχιζόμενων συζητήσεων και ερευνών. Η Ιταλία, η Ελβετία και το Βέλγιο έχουν διεξαγάγει κοινοβουλευτικές έρευνες επί του θέματος.
Το συγκεκριμένο ντοκυμαντέρ εστιάζει κατά κύριο λόγο στα παραδείγματα της Ιταλίας και του Βελγίου· πληροφορίες για άλλες σχετιζόμενες επιχειρήσεις και τη δράση παρόμοιων ομάδων σε άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, μπορείτε να βρείτε εδώ.