Το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης αποφάνθηκε ότι η Ελλάδα άσκησε παράνομα βέτο στην ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ. Ωστόσο, υπογραμμίζει ότι το ζήτημα της ονομασίας της χώρας έγκειται αποκλειστικά στην εξέλιξη της διαπραγματευτικής διαδικασίας στο πλαίσιο του ΟΗΕ και δεν μπορεί να επιλυθεί μέσω μιας δικαστικής απόφασης. Πάντως, διευκρινίζει ότι βάσει της ενδιάμεσης συμφωνίας του 1995 η χώρα μπορεί να αυτοαποκαλείται όπως η ίδια επιθυμεί και πως η ονομασία FYROM αφορά στη διεθνή κοινότητα. Επιπλέον, ορίζει ότι η ΠΓΔΜ παράνομα χρησιμοποίησε για ένα χρονικό διάστημα ως σύμβολο τον Ήλιο της Βεργίνας. Ο δικηγόρος Βασίλης Σωτηρόπουλος, γνωστότερος ως E-Lawyer, παρακολουθεί στενά το θέμα και εξηγεί στο tvxs.gr ακριβώς τι σημαίνουν οι τελευταίες νομικές εξελίξεις.
Τι αποφάσισε το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης;
Το Διεθνές Δικαστήριο αποφάσισε ότι η Αθήνα παραβίασε την ενδιάμεση συμφωνία την οποία είχε συνάψει με την άλλη χώρα το 1995. Συγκεκριμένα, ότι η Ελλάδα δεν τήρησε την υποχρέωση την οποία είχε αναλάβει να μην υποβάλει ένσταση για την είσοδο της ΠΓΔΜ σε διεθνή οργανισμό στον οποίο η ίδια είναι ήδη μέλος. Με άλλα λόγια, κρίθηκε ότι στη Σύνοδο του Βουκουρεστίου το 2008 η Ελλάδα υπέβαλε όντως ένσταση για την είσοδο της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ, κάτι το οποίο αποδείχθηκε με βάση όλες τις δηλώσεις του κ. Καραμανλή, της κ. Μπακογιάννη και της πολιτικής ηγεσίας εκείνης της περιόδου εν γένει.
Όπως το περιγράφετε, ήταν εξαρχής γνωστό ότι θα συνέβαινε κάτι αντίστοιχο.
Δεν ήταν γνωστό εξαρχής. Υπάρχουν πολλά νομικά θέματα τα οποία προσπέρασε το Διεθνές Δικαστήριο και που πρέπει να εξετάσει κανείς με λεπτομέρεια. Διότι η Ελλάδα υποστηρίζει ότι δεν ήταν εκείνη η οποία υπέβαλε την ένσταση, αλλά πως επρόκειτο για μία συλλογική απόφαση όλων των χωρών – μελών του ΝΑΤΟ.
Δίνει δηλαδή η Αθήνα μία περισσότερο πολιτική διάσταση στο βέτο.
Ναι, κι εγώ προσωπικά είχα κάποιες αντιρρήσεις για το αν αυτό που συνέβη στο Βουκουρέστι πρέπει να θεωρείται ένσταση, ωστόσο, το Διεθνές Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι, από τη στιγμή που η ελληνική πολιτική ηγεσία μίλησε ανοιχτά για βέτο, η παραβίαση της ενδιάμεσης συμφωνίας είναι ξεκάθαρη. Θεώρησε ότι η Ελλάδα στην ουσία το ομολόγησε.
Πάντως, η άλλη πλευρά είχε υποβάλει ακόμη ένα αίτημα: το Διεθνές Δικαστήριο να υποχρεώσει την Ελλάδα να άρει την ένσταση για την είσοδο της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ και να της απαγορεύσει κάτι αντίστοιχο για το μέλλον. Το Δικαστήριο αποφάσισε να μην εξετάσει καν τα συγκεκριμένα δύο αιτήματα, θεωρώντας ότι επαρκεί μόνη η διαπίστωση ότι η Ελλάδα παραβίασε στο Βουκουρέστι το άρθρο 11.
Παράλληλα, η Ελλάδα επιστράτευσε πάρα πολλά αποδεικτικά στοιχεία για να υποστηρίξει ότι και η ΠΓΔΜ προβαίνει σε πάρα πολλές παραβιάσεις. Το Διεθνές Δικαστήριο τα απέρριψε όλα εκτός από μία περίπτωση: το γεγονός ότι η ΠΓΔΜ, για ένα πολύ μικρό χρονικό διάστημα το 2004, χρησιμοποίησε τον Ήλιο της Βεργίνας, παραβιάζοντας τη σχετική πρόβλεψη της ενδιάμεσης συμφωνίας.
Στην πράξη, λοιπόν, διευκολύνεται πλέον η είσοδος της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ ή σε άλλους διεθνείς οργανισμούς;
Αυτό είναι βέβαιο. Άνοιξε η «πόρτα» του ΝΑΤΟ για την ΠΓΔΜ. Και είναι αυτό που την ενδιέφερε κυρίως, γιατί ήδη συμμετέχει σε άλλους οργανισμούς, όπως το Συμβούλιο της Ευρώπης. Αυτό, πάντως, το οποίο παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον είναι η απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου ότι η ΠΓΔΜ μπορεί να αυτοαποκαλείται όπως η ίδια επιθυμεί.
Αυτό αποτελεί μια δικαίωση επί της ουσίας της διαμάχης.
Ακριβώς. Διότι η ενδιάμεση συμφωνία υπαγορεύει ότι τα Ηνωμένα Έθνη είναι αυτά τα οποία πρέπει να αποκαλούν τη χώρα ΠΓΔΜ (FYROM). Όχι ότι η ίδια η χώρα είναι υποχρεωμένη να αυτοαποκαλείται με αυτόν τον τρόπο. Είναι κάτι το οποίο επίσης διευκρίνισε η συγκεκριμένη απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου.
Γενικότερα, τι νομικό συμπέρασμα εξάγει κανείς αναφορικά με την έκβαση αυτής της χρόνιας αντιπαράθεσης;
Η αλήθεια είναι ότι, σύμφωνα με την ενδιάμεση συμφωνία, το θέμα της ονομασίας είναι αποκλειστικά θέμα διαπραγμάτευσης στο πλαίσιο του ΟΗΕ και δεν μπορεί να λύνεται μέσω μιας δικαστικής απόφασης. Αυτό είναι κάτι το οποίο έγινε σεβαστό από το Διεθνές Δικαστήριο. Νομικά, δηλαδή, δεν εμπίπτει στη δικαιοδοσία του Δικαστηρίου το θέμα του ονόματος, παρά υποχρεώνονται όλοι να συνεχίσουν τη διαπραγμάτευση για την επίλυση του ζητήματος της ονομασίας. Πρέπει να συνεχιστούν οι διαπραγματεύσεις.